(Đôi lời cảm nhận khi đọc tập thơ GIỌT THỜI GIAN của tác giả Nguyễn Thị Mỹ Oanh, xuất bản quý 3/2020).
Tập thơ gồm 76 bài chia làm 4 phần: "Nguồn cội", "Riêng chung", "Tâm huyết", "Biển còn thấu đáy".
Cảm nhận đầu tiên của tôi, đây là một tập thơ trình bày đẹp, đầy thẩm mỹ, mang đậm tính cách của một cô giáo làm thơ, nên chỉn chu, chuẩn mực từ hình thức tới bố cục, sắp đặt lớp lang.
Ở phần một, tác giả tập trung thể hiện những nhớ nhung, tri ân đối với quê hương, với các đấng sinh thành. Đọng lại trong tâm trí người đọc là hình ảnh người mẹ với 9 tháng mang nặng đẻ đau, ấp iu, nâng giấc, cả một cuộc đời lo toan, khó nhọc:
Mái đầu mẹ đã ba phần trắng bạc,
Cơm nước tự lo, đau yếu một mình lo!
Tự đáy lòng, con mong mẹ hiểu cho
Tạ lỗi mẹ
Dẫu ngàn lần,
Con biết…!
Ký ức về người bà hiền hậu, ngay cả trong mơ cũng ân cần, chăm chút, lo toan; là người ông râu tóc bạc phơ, luôn yêu con, quý cháu, và quan trọng hơn hết, đó chính là một quê hương Hưng Yên yêu dấu, một thành phố bé nhỏ, yên bình, nơi chất chứa bao nhiêu tình mến yêu của tác giả, để khi xa luôn khắc khoải, nhớ mong. 7 bài thơ ở phần thứ nhất "Nguồn cội" không chiếm nhiều dung lượng của tập thơ, nhưng đó như một sự tri ân với quê hương yêu dấu, với các bậc sinh thành và ở nơi đó sẽ mang theo hoài niệm về dấu ấn thời gian, thời thơ ấu, đó là một tuổi thơ non nớt, ngây thơ, một tuổi thơ đầy khốn khó, nghèo khổ nhưng đẹp lung linh như trong cổ tích.
Phần thứ hai - "Riêng chung", trọng tâm của tập thơ - được tác giả dành cho tới 51 bài để nói lên tiếng lòng và cũng là bức chân dung tự họa của nữ thi sĩ cùng những trải nghiệm, rung động, trắc ẩn “với giọt buồn tê tái nỗi nhân gian”. Tự sự của một người đàn bà làm thơ, nên đầu tiên chị đã thiết tha:
Xin anh đừng ghen với thơ em
Với hạnh phúc - đớn đau, với thủy chung - bội bạc
Với quá khứ lung linh - với đắng cay, dịu ngọt
Với hờn ghen, giận dỗi lúc không anh…
Tôi thích ý tưởng, tình cảm của chị trong bài thơ “Xin anh đừng”. Đó như là tuyên ngôn của chị - người đàn bà làm thơ - rằng yêu anh, có anh, chung thủy với anh, cùng anh chia sẻ đắng đót, hạnh phúc của cuộc đời này, nhưng chị còn rung động, đồng cảm, trăn trở với biết bao trạng huống, bao tiếng lòng của những người phụ nữ đã yêu, đang yêu, đã hạnh phúc, đã khao khát, đã đắng cay… trong “mạch sống quanh ta vẫn từng ngày rộn đập”. Chị chỉ có thể là chính chị khi không bị tách rời với thơ ca.
Vì sao, vì với thơ, bên thơ, trong thơ, chị được sống thành thật với chính mình. Phiêu lãng trong thế giới cảm xúc mà chị đã trải nghiệm, đã đồng cảm đó mới thấy một Mỹ Oanh lạc quan, nữ tính và rất đỗi nhân văn. Ở chị, thường trực những niềm trắc ẩn, những nhớ nhung “chòng chàng đặc sánh", những bâng khuâng khi cùng người thương "dạo gót Nguyệt hồ", những “thì thầm", chờ đợi hạnh phúc khi "ghé bến sông xuân" và đặc biệt là cảm giác “hình như là có lỗi”, bởi một thoáng trong giấc mơ, những người phụ nữ có chồng đã "để mộng mị đi hoang", gặp lại người bạn trai, mối tình thời con gái...
Dịu dàng, nữ tính, trong sáng dường như là đặc trưng trong thơ của Mỹ Oanh. Như bài "Huyền diệu", chị đã diễn tả được cái trong sáng, run rẩy của mối tình đầu:
Tuổi mười sáu tình yêu vừa kết nụ
Nói lời yêu thánh thiện đến run môi…
Anh đưa em về trăng nâng ta trôi
Bước miên man phiêu diêu trên con đường quen thuộc
Những câu thơ chủ yếu dùng thanh bằng, nhẹ như những bước chân lướt trên mây, lướt trong choáng ngợp thanh tân.
Lạt mềm buộc chặt khi chị nói rằng:
Người đàn bà không biết ghen
Khi tình yêu vơi cạn
Người đàn bà không còn hờn
Khi con tim chai sạn
Người đàn bà không còn yêu
Khi trái tim tan nát
Người đàn bà không còn buồn
Khi vị đời đã nhạt
Chị nói như thế này với người thương thì hỏi làm sao anh có thể rời xa cái "lạt mềm" yêu dấu ấy.
Em chẳng buồn đâu, nếu xa anh
Chỉ là đêm trắng, giấc không thành
Chỉ là ngơ ngẩn bên bè bạn…
Chỉ là nhung nhớ mãi ánh mắt, nụ cười; chỉ là "gối lẻ giường đơn, khóe mắt sầu"; chỉ là dặn dò mong ước "ta chớ lạc nhau", hãy “đắm say hơn”, dù tóc đã đổi màu, bởi vì khi ấy, không chỉ yêu đâu mà đã trở thành nghĩa rồi: "Nghĩa trọng nghìn non, mãi ngàn sau…".
Thơ Mỹ Oanh sử dụng dường như thuần thục thể thơ 5 chữ và thơ tự do. Nhưng nếu như thơ năm chữ, người đọc dễ dàng bắt gặp cái hồn nhiên, cái trong sáng như thể là chị dạo chơi trên một con đường quen thuộc thì với thể thơ tự do câu chữ ngắn dài xô đẩy nhau theo dòng cảm xúc cũng mang đến nhiều điều mới lạ, thú vị và hấp dẫn người đọc.
Phần thứ ba - "Tâm huyết" cho ta hiểu thêm một góc nữa trong tâm tư của một cô giáo. Đó là những yêu thương, những cảm xúc của chị dành cho học trò với cái nghề mà hai mươi năm lẻ chị đã gắn bó, đã chứng kiến “trăm ngàn đôi mắt ngọc” say sưa nhìn cô trong mỗi tiết giảng bài. Những đôi mắt ấy, tâm hồn ấy là động lực nâng đỡ chị và để chị yêu mãi, gắn bó mãi với nghề đã chọn - nghề dạy học.
Phần cuối cùng, "Biển còn thấu đáy" như thể những trang nhật ký của người mẹ riêng tặng những núm ruột của mình. Trong góc kỷ niệm riêng khi thường nhật không dễ chưng ra, chị hạnh phúc trọn vẹn cùng các thiên thần nhỏ. Nhưng có lẽ nhớ nhất, lắng đọng nhất là cảm xúc đã được chị vo tròn, nén chặt, cất sâu trong vùng ký ức, nay với thơ, chị thành thật phơi bày nỗi đau của người mẹ mất con, khóc con, nhớ con, khi thăm mộ con gái Ngô Minh Trang:
Nay mồ xanh cỏ con ơi!
Con đi để lại một trời tiếc thương!
Trọn đời cách trở âm dương,
Kiếp này thôi được chung đường thế thôi!
(Tiếc con).
Tâm sự ấy, lời thủ thỉ gan ruột ấy, nào đâu của riêng chị, mà là của tất cả những người mẹ, người cha mang nỗi đau mất con và nói hộ cho tất cả những ai đã từng mất đi người thân yêu quý.
Gập trang thơ cuối cùng, dư vị ngọt ngào, thanh thanh, thuần hậu của một hồn thơ đầy nữ tính vẫn còn mãi trên đầu môi, tan vào vị giác trong mỗi “Giọt thời gian”.
Nguồn: https://baohungyen.vn