Ở miền nam, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Trung ương Cục miền Nam đã xuất bản Tạp chí Nghiên cứu và trong những năm chống Mỹ, cứu nước - Tạp chí Tiền phong.

Ðến nay, tạp chí lý luận chính trị của Ðảng đã tròn 90 năm, trong đó có 65 năm tạp chí xuất bản liên tục đều kỳ. Qua những chặng đường phát triển, Tạp chí Cộng sản không ngừng trưởng thành, đóng góp tích cực cho công tác tuyên truyền, vận dụng, phát triển, đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và công tác giáo dục chính trị tư tưởng, công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận của Ðảng.

Thời kỳ từ năm 1930 đến năm 1954: Trong thời kỳ đấu tranh bí mật, bất chấp mọi khó khăn, thiếu thốn, tạp chí lý luận chính trị của Ðảng vẫn đến được với tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên; thật sự là một ngọn cờ tư tưởng, lý luận đưa đường lối của Trung ương Ðảng đến mọi đảng viên, xây dựng Ðảng thành một khối thống nhất; tuyên truyền, giáo dục nhân dân đoàn kết chung quanh Ðảng đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Thời kỳ này, các đồng chí tổng bí thư, các đồng chí lãnh đạo cao cấp của Ðảng kiêm nhiệm chức vụ lãnh đạo tạp chí. Viết bài và tổ chức ấn phẩm cho tạp chí cũng là các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của Ðảng. Tạp chí hướng dẫn bạn đọc nghiên cứu, tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lê-nin để phân tích những vấn đề của cách mạng Việt Nam; góp phần quan trọng vào công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nâng cao nhận thức và hành động cho cán bộ, đảng viên, góp phần quan trọng vào thành công của cách mạng nước ta.

Thời kỳ từ năm 1955 đến năm 1985: Tạp chí Học tập - Tạp chí Cộng sản tiếp tục kiên trì vận dụng chủ nghĩa Mác - Lê-nin, quán triệt và thể hiện đúng đường lối, chính sách của Ðảng và Nhà nước ta, góp phần tích cực nâng cao trình độ lý luận cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân.

Tạp chí luôn đứng ở tuyến đầu của cuộc đấu tranh tư tưởng, chống các quan điểm sai trái, thù địch; chống chủ nghĩa xét lại hiện đại và chủ nghĩa giáo điều; chống tư tưởng phản động của chủ nghĩa thực dân mới; chống hệ tư tưởng tư sản cùng các trào lưu tư tưởng phi vô sản khác; qua đó góp phần tích cực và hiệu quả bảo vệ bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, bảo vệ đường lối, quan điểm của Ðảng ta.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, tạp chí nỗ lực đóng góp vào công tác lý luận, công tác tư tưởng của Ðảng và góp phần tích cực vào việc thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam. Tạp chí luôn giữ vững vai trò ngọn cờ tiên phong trong công tác tuyên truyền, giáo dục, giác ngộ cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân đoàn kết chung quanh Ðảng giữ vững sự kiên định lý tưởng, góp phần đưa cách mạng nước ta đi tới thành công.

Từ năm 1986 đến nay: Trong công cuộc đổi mới do Ðảng khởi xướng và lãnh đạo, tạp chí đã có nhiều cố gắng cải tiến nội dung và hình thức, đa dạng hóa ấn phẩm, đi đầu trong tuyên truyền, giáo dục về quan điểm, đường lối đổi mới của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; những vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; của công tác xây dựng Ðảng, xây dựng hệ thống chính trị; phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại, góp phần làm sáng tỏ hơn quan điểm của Ðảng về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Hiện nay, Tạp chí Cộng sản số in ra ngày 1 và 15 hằng tháng, ngày càng nâng cao chất lượng, gia tăng số bài chuyên luận chuyên sâu về lý luận chính trị, có giá trị tổng kết thực tiễn, làm rường cột giúp từng số của Tạp chí Cộng sản in được tổ chức vững vàng, chắc chắn; hệ thống - giao diện Tạp chí Cộng sản điện tử được đổi mới hiện đại, tiện ích, giữ vững cốt cách chính luận của tạp chí lý luận chính trị của Trung ương; ấn phẩm Hồ sơ sự kiện ngày càng tập trung vào các chủ đề chính trị hấp dẫn... Tạp chí mở các chuyên mục mới, ra các số đặc biệt, các số chuyên đề nhằm góp phần lý giải những vấn đề lý luận và thực tiễn mới đặt ra trong công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế; tăng cường các bài nghiên cứu, thực tiễn - kinh nghiệm... làm phong phú và sâu sắc hơn những vấn đề lý luận cơ bản, tổng kết những bài học hay, những kinh nghiệm tốt từ các cấp, các ngành, các địa phương để lan tỏa ra toàn quốc.

Ðấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là chức năng cốt lõi, xuyên suốt của Tạp chí Cộng sản, ngay từ những số đầu tiên. Bằng việc đăng các bài viết kiên định về lập trường tư tưởng, tạp chí góp phần giữ vững niềm tin trong Ðảng, trong nhân dân về sự đúng đắn của con đường lên CNXH ở nước ta. Chức năng quan trọng đó được Tạp chí Cộng sản kế thừa và phát huy trong những năm gần đây bằng việc mở, duy trì đều đặn chuyên mục đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên ấn phẩm in và điện tử. Nhiều bài viết ở chuyên mục này có chất lượng cao, có sự đóng góp trí tuệ của nhiều chuyên gia đầu ngành, phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch bằng tư liệu tin cậy, lập luận chắc chắn, lý lẽ sắc bén, cắt nghĩa rõ ngọn nguồn vấn đề, trở thành hệ bài nguồn để các phương tiện truyền thông khác đăng tải lại, tạo sự lan tỏa và nâng cao hiệu quả, hiệu ứng công tác đấu tranh tư tưởng của Ðảng ta.

Hoạt động nghiên cứu khoa học, tham gia tổng kết thực tiễn của tạp chí không ngừng được nâng tầm về chất lượng, ngày càng sôi động và gắn hơn với thực tiễn phát triển đất nước. Hoạt động nghiên cứu, tổ chức hội thảo, tọa đàm khoa học vừa có đóng góp vào công tác phát triển lý luận của Ðảng, mở rộng hợp tác với các cơ quan, đơn vị, địa phương, vừa phục vụ trực tiếp cho việc xây dựng nguồn bài viết chuyên sâu cho các ấn phẩm báo chí, đồng thời nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ biên tập, nhất là khả năng tự nghiên cứu và phương pháp xây dựng dạng bài chuyên sâu. Trước mỗi hội nghị Trung ương, tạp chí tổ chức hội thảo khoa học về các vấn đề Trung ương sẽ bàn, qua đó góp phần cung cấp tư liệu, ý kiến xây dựng để Trung ương tham khảo. Sau khi Trung ương có nghị quyết, tạp chí tổ chức hội thảo khoa học, đăng tải hệ bài góp phần làm rõ cơ sở khoa học, thực tiễn và bàn giải pháp đưa nghị quyết vào cuộc sống.

Tạp chí không ngừng củng cố, mở rộng đội ngũ cộng tác viên, nhất là đội ngũ cộng tác viên nòng cốt; tích cực đổi mới công tác phát hành, bạn đọc, mở rộng quan hệ, phối hợp tuyên truyền với các ban, bộ, ngành, các địa phương; phát huy ảnh hưởng đối với xã hội. Tạp chí luôn hoàn thành tốt chức năng là diễn đàn lý luận chính trị quan trọng của Ðảng, các đồng chí lãnh đạo cao cấp của Ðảng, Nhà nước, MTTQ, các cán bộ lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể ở T.Ư, các tỉnh, thành phố trên cả nước, các nhà lý luận, nhà khoa học hàng đầu của đất nước thường xuyên viết bài đăng trên tạp chí. Tạp chí liên tục đổi mới công tác phát hành, bạn đọc nhằm chuyển kịp thời các ấn phẩm đến tận tay độc giả.

Trong bối cảnh bùng nổ thông tin điện tử, hầu hết báo, tạp chí in đều bị giảm số lượng phát hành, nhưng lượng phát hành các ấn phẩm in của Tạp chí Cộng sản vẫn duy trì ổn định, đồng thời lượng bạn đọc truy cập Tạp chí Cộng sản điện tử tăng nhanh. Ban Biên tập trân trọng tiếp thu những góp ý của bạn đọc để thực hiện tốt hơn mục tiêu, nhiệm vụ của tạp chí và bám sát cuộc sống, gần gũi với bạn đọc. Tạp chí mở rộng và đẩy mạnh hoạt động phối hợp tuyên truyền, liên kết với một số ban, bộ, ngành Trung ương và các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện chức năng, nhiệm vụ.

Một truyền thống đáng quý của Tạp chí Cộng sản là Ban Biên tập, Ðảng ủy luôn quan tâm đến việc xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ không chỉ vững về bản lĩnh chính trị, mà còn sâu về trình độ lý luận chính trị, thành thục về kỹ năng nghề nghiệp làm tạp chí. Lớp lớp nối tiếp nhau, ngày nay tạp chí xây dựng được đội ngũ cán bộ tuy không đông, nhưng bao gồm nhiều nhà báo từng trải, có kinh nghiệm và một lớp trẻ được đào tạo chính quy, khá toàn diện, có trình độ thạc sĩ trở lên, có trình độ về lý luận chính trị, có kỹ năng nghiệp vụ, nhiệt tình công tác và đạo đức người làm tạp chí lý luận chính trị.

Tạp chí tích cực tham gia và có đóng góp thiết thực vào các phong trào, hoạt động xã hội, từ thiện. Hằng năm, tạp chí phối hợp các đơn vị kết nghĩa tổ chức nhiều đoàn đi thăm, tặng quà Bộ đội Biên phòng, các thương binh, bệnh binh, các gia đình chính sách vùng dân tộc thiểu số; tặng học bổng, đồ dùng học tập, quần áo cho các em học sinh nghèo vượt khó ở vùng cao, động viên ngư dân một số tỉnh ven biển kiên trì bám biển...

Ghi nhận những đóng góp to lớn đó, Ðảng và Nhà nước đã tặng thưởng Tạp chí Cộng sản các phần thưởng cao quý: Huân chương Sao Vàng; hai lần Huân chương Hồ Chí Minh, danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới và nhiều huân, huy chương khác. Ðảng, Nhà nước Lào đã tặng tạp chí Huân chương Ít-xa-la.

Phát huy truyền thống vẻ vang 90 năm, để xứng đáng với những phần thưởng cao quý của Ðảng và Nhà nước, để mãi mãi là ngọn cờ tư tưởng lý luận hàng đầu của Ðảng, Tạp chí Cộng sản tự ý thức cao trách nhiệm của mình, góp phần đưa sự nghiệp đổi mới vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" đi đến thắng lợi hoàn toàn, với một sự nỗ lực vượt bậc, với một bản lĩnh chính trị vững vàng, sự trau dồi không ngừng bản lĩnh nghề nghiệp, nguyện ngày càng xứng đáng hơn là người chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng, lý luận của Ðảng. Ðây không chỉ là trách nhiệm đối với Ðảng, với dân tộc, với nhân dân, mà còn là niềm vinh dự và bổn phận thiêng liêng của mỗi cán bộ, biên tập viên, người lao động của Tạp chí Cộng sản.

Nguồn: https://nhandan.com.vn