Biến đổi khí hậu đang tác động ngày càng sâu sắc đến mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội. Giảm phát thải khí nhà kính (KNK) trở thành nhiệm vụ bắt buộc, nhất là trong nông nghiệp - lĩnh vực được đánh giá là có lượng phát thải KNK lớn thứ ba trong nhóm các ngành kinh tế. Là tỉnh có diện tích gieo cấy lúa lớn, Hưng Yên đã và đang đẩy mạnh các giải pháp hướng đến mục tiêu xanh hóa nông nghiệp, trong đó có việc đẩy mạnh triển khai các mô hình canh tác lúa phát thải thấp.
Cán bộ HTX DVNN Phú Lương kiểm tra, hướng dẫn thành viên kỹ thuật canh tác lúa giảm phát thải.
Theo thống kê, KNK từ hoạt động sản xuất nông nghiệp chiếm trên 30% tổng lượng phát thải, trong đó sản xuất lúa chiếm 75 - 80% lượng khí mê - tan (CH4) của toàn ngành, phát sinh nhiều nhất từ ruộng lúa nước ngập liên tục. Với diện tích gieo cấy lúa trung bình mỗi vụ trên 96.000ha, đến nay, toàn tỉnh đã có trên 6.000ha lúa canh tác theo hướng giảm phát thải KNK, tập trung ở các xã: Bình Định, Nam Cường, Bắc Đông Hưng, Bắc Tiên Hưng, Nguyễn Trãi, Tiên Tiến và Tiên Lữ. Canh tác lúa giảm phát thải là việc áp dụng đồng thời các biện pháp kỹ thuật như: Quản lý nước tưới ngập - khô xen kẽ, xử lý rơm rạ sau thu hoạch bằng chế phẩm vi sinh thay vì đốt, bón phân hợp lý và quản lý dịch hại tổng hợp. Qua đánh giá, phương pháp này không chỉ giúp tăng trên 20% năng suất lúa mà còn giảm phát thải khoảng 12,5% lượng khí mê - tan so với canh tác truyền thống, đồng thời tiết kiệm nguồn nước tưới.
Là một trong những đơn vị nhanh nhạy trong việc tiếp thu khoa học kỹ thuật mới, Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp (HTX DVNN) Phú Lương, xã Bắc Tiên Hưng tiếp cận với phương pháp tiên tiến này từ vụ mùa năm 2014, đến nay, đã mở rộng lên 67ha với 800 hộ nông dân tham gia. Ông Nguyễn Trọng Thành, Giám đốc HTX DVNN Phú Lương cho biết: Canh tác lúa theo tập quán cũ gây lãng phí tài nguyên nước; những cánh đồng đầy nước quanh năm được bón nhiều phân hóa học còn góp phần làm tăng phát thải KNK. Thời gian qua, HTX DVNN Phú Lương đã phối hợp với nhiều đơn vị thực hiện các mô hình canh tác giảm phát thải. Từ năm 2016 đến nay, được Viện Môi trường nông nghiệp Việt Nam, Sở Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ, HTX đã được tiếp cận dự án “Giảm phát thải khí Metan trong canh tác lúa” và giảm phát thải gắn với tăng trưởng xanh của Tổ chức Thanks Carbon (Hàn Quốc) với quy mô 67ha, 800 hộ tham gia. Kỹ thuật quan trọng nhất trong canh tác giảm phát thải KNK là điều tiết nước (theo phương pháp ngập - khô xen kẽ, giảm ít nhất 3 lần bơm nước), kỹ thuật cấy thưa (mật độ 12 - 20 khóm/m2 tùy giống lúa do đó giảm khoảng 50% lượng thóc giống) và bón phân đúng chu kỳ sinh trưởng của lúa. Người dân thấy được hiệu quả khi năng suất lúa không hề giảm, trong khi chi phí nước tưới, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật giảm rõ rệt nên rất hào hứng tham gia và tuân thủ nghiêm kỹ thuật.
Dự án “Thiết lập phương pháp đo thực địa để mô hình hóa tính toán, dự báo phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa ở Việt Nam giai đoạn 2024 - 2027” thực hiện tại HTX DVNN Phú Lương, xã Bắc Tiên Hưng.
Từ tháng 10/2024 đến tháng 10/2026, HTX DVNN Phú Lương được chọn thực hiện dự án “Thiết lập phương pháp đo thực địa để mô hình hóa tính toán, dự báo phát thải KNK trong canh tác lúa ở Việt Nam giai đoạn 2024 - 2027” trong khuôn khổ hợp tác nghiên cứu giữa Viện Môi trường nông nghiệp và Trung tâm Đất ngập nước toàn cầu thuộc Trường Đại học Copenhagen (Đan Mạch). Dự án nhằm đo đạc và phân tích sự trao đổi KNK giữa bề mặt đất và khí quyển, từ đó đánh giá tác động của các thực hành canh tác đến môi trường. Kết quả của thí nghiệm sẽ giúp nông dân tối ưu hóa năng suất, chất lượng cây trồng, nước tưới và phân bón, duy trì và cải thiện chất hữu cơ trong đất và giảm thiểu phát thải KNK, là cơ sở tạo tín chỉ các - bon bán cho doanh nghiệp.
Với diện tích lúa sản xuất hàng năm lớn, đồng ruộng được đầu tư cơ sở hạ tầng, Hưng Yên có nhiều tiềm năng mở rộng kỹ thuật sản xuất lúa giảm phát thải KNK, tạo tín chỉ các – bon, gia tăng thu nhập.
Hiện nay thị trường tín chỉ các - bon toàn cầu đang diễn ra rất sôi động. Ở Việt Nam, dự kiến sẽ thành lập, vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ các - bon từ năm 2026. Với diện tích lúa sản xuất hằng năm lớn, đồng ruộng được đầu tư cơ sở hạ tầng, xây dựng hệ thống kênh mương, đường giao thông nội đồng đáp ứng nhu cầu tưới, tiêu chủ động, thuận lợi cho ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật và cơ giới hóa vào sản xuất lúa, tỉnh có nhiều tiềm năng mở rộng kỹ thuật sản xuất lúa giảm phát thải KNK, tạo tín chỉ các - bon, gia tăng thu nhập, góp phần thực hiện cam kết của Chính phủ đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Nguồn:baohungyen.vn