Trong điều nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, có nhiều yếu tố chi phối đến hoạt động quản lý tài chính ngân sách và đòi hỏi tất yếu phải nâng cao năng lực quản lý nói chung và quản lý tài chính nói riêng, như: việc cải cách hành chính theo hướng gọn nhẹ, tập trung, giảm đầu mối trung gian; đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà nước, giao quyền tự chủ về tài chính cho các đơn vị cấp dưới. Vì vậy, việc tăng cường giám sát, quản lý việc sử dụng ngân sách Nhà nước (NSNN) ở các cơ quan hành chính sự nghiệp (HCSN) khối tỉnh trên địa bàn tỉnh Hưng Yên luôn được quan tâm, chú trọng. Có thể khẳng định rằng, công tác quản lý tài chính ở các đơn vị HCSN khối tỉnh cơ bản căn cứ vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và nhiệm vụ quốc phòng, an ninh của tỉnh, đồng thời luôn bám sát tình hình thực tế tại đơn vị, chủ động lập dự toán đảm bảo chế độ, tiêu chuẩn, định mức theo quy định hiện hành.

Tuy nhiên, qua công tác xét duyệt, thẩm định quyết toán, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán của các cơ quan chức năng cho thấy công tác quản lý tài chính ngân sách tại các cơ quan HCSN khối tỉnh còn có một số tồn tại như: Công tác lập và giao dự toán chưa sát với thực tế phát sinh, nhiều khoản dự toán đầu năm và cấp bổ sung chưa căn cứ theo tiêu chuẩn định mức nhà nước. Các cơ quan quản lý thu chưa có biện pháp tích cực để tăng thu NSNN. Một số cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp có thu còn chưa sử dụng tối thiểu 40% số thu được để lại theo chế độ (Riêng các đơn vị sự nghiệp thuộc Ngành Y tế sử dụng tối thiểu 35%) để thực hiện cải cách tiền lương theo qui định. Việc tổ chức thu phí, lệ phí, thu sự nghiệp, còn có đơn vị thực hiện chưa đúng mức thu, đối tượng thu; chưa thực hiện tốt công khai mức thu. Một số đơn vị được thanh tra chưa xây dựng được quy chế chi tiêu nội bộ theo quy định. Công tác tự kiểm tra tài chính kế toán; công khai dự toán năm của một số đơn vị còn chưa thực hiện theo qui định hiện hành. Một số đơn vị dự toán thực hiện hạch toán kế toán chưa chính xác, chấp hành chưa tốt về chế độ chứng từ, sổ sách theo qui định tại Luật kế toán. Việc chi NSNN cho đầu tư xây dựng còn dàn trải, manh mún, kéo dài thời gian thực hiện dự án, giảm hiệu quả vốn đầu tư. Dự án đầu tư được phê duyệt đôi khi còn vượt khả năng nguồn vốn, dẫn đến tình trạng mất cân đối ngân sách địa phương, nợ đọng trong xây dựng…

Thông qua các hoạt động xét duyệt, thẩm định quyết toán, thanh tra, kiểm tra cho thấy một số nguyên nhân chủ yếu của các tồn tại trên là do: Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về chính sách, định mức, tiêu chuẩn, chế độ trong một số lĩnh vực, nhất là trong đầu tư xây dựng cơ bản, trong bố trí sử dụng cán bộ, công chức… chưa được hoàn thiện đồng bộ; công tác kiểm tra, thanh tra còn chưa đáp ứng kịp theo yêu cầu trong công tác quản lý hiện nay. Việc thực hiện công khai trong các lĩnh vực chưa đi vào nề nếp và còn mang tính hình thức; công tác hướng dẫn, tập huấn nghiệp vụ cho các đơn vị còn chưa được thường xuyên, chưa đổi mới. Trình độ cán bộ làm công tác kế toán của một số đơn vị chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; Việc chấp hành chế độ chính sách về quản lý tài chính của một số Chủ tài khoản, Kế toán chưa được nghiêm túc…

Trong thời gian tới, để việc sử dụng NSNN ở các đơn vị sự nghiệp khối tỉnh trên địa bàn tỉnh Hưng Yên đạt hiệu quả, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:

Một là, các cơ quan quản lý nhà nước phải đẩy mạnh cải cách hành chính theo hướng tạo môi trường thông thoáng, cùng các biện pháp điều hành gián tiếp thông qua các công cụ vĩ mô, trong đó có công cụ thanh tra, kiểm tra, giám sát. Phân cấp mạnh trong quản lý, tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về kinh tế - tài chính và xác lập rõ trách nhiệm của cấp cơ sở.

Hai là, với chức năng quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài chính, Sở Tài chính tích cực tham mưu với UBND tỉnh trong việc tăng cường kỷ luật tài chính đối với các đơn vị sử dụng NSNN, cụ thể:

Cân đối NSNN dựa trên nguyên tắc tích cực: Chi tiêu dùng sắp xếp trong khả năng cân đối nguồn. Xây dựng cơ cấu thu, chi NSNN hợp lý trên nguyên tắc ưu tiên cho đầu tư phát triển. Phân phối chi NSNN cần ưu tiên cho các nội dung chi quan trọng trước, hạn chế bố trí cho các nội dung chi tiêu dùng cá nhân.

Quản lý chặt chẽ các khoản chi, phòng ngừa và xử lý nghiêm khắc những hành vi tham ô, lãng phí…; có chế độ, định mức chi và cơ chế quản lý rõ ràng minh bạch; có cơ chế giám sát quản lý sát sao, gắn trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan với việc quản lý và sử dụng kinh phí tại đơn vị.

Phối hợp với các sở, ngành liên quan triển khai theo đúng lộ trình Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ về quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập; Nghị định số 130/2005/NĐ-CP ngày 17/10/2005 của Chính phủ quy định chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế và kinh phí quản lý hành chính đối với các cơ quan nhà nước.

Ba là, trong quá trình phân bổ dự toán phải bám sát các tiêu chuẩn, định mức chi tiêu, đảm bảo bố trí kinh phí hợp lý, tiết kiệm có hiệu quả. Thực hành tốt Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Bốn là, tăng cường kỷ luật tài chính trong công tác lập báo cáo định kỳ và quyết toán NSNN.

Năm là, hàng năm phối hợp tổ chức các lớp bồi dưỡng, đào tạo nâng cao năng lực của cán bộ làm công tác tài chính nói chung và công tác thanh, kiểm tra tài chính nói riêng nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Sáu là, nâng cao năng lực, chất lượng hoạt động của kiểm tra, thanh tra tài chính trong tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là công tác quản lý, sử dụng kinh phí NSNN, công tác quản quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản.

Không chỉ riêng với cơ quan quản lý chuyên ngành, các đơn vị thụ hưởng kinh phí NSNN cũng cần thực hiện tốt một số yêu cầu sau:

- Thực hiện tốt công tác tự kiểm tra tài chính kế toán theo quy định tại Quyết định số 67/2004/QĐ- BTC ngày 13/8/2004 của Bộ Tài chính về việc ban hành Quy chế tự kiểm tra tài chính, kế toán tại các cơ quan, đơn vị sử dụng kinh phí NSNN. Tăng cường thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, nâng cao vai trò giám sát của các tổ chức, đoàn thể quần chúng và nhân dân trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (nhất là các lĩnh vực như: đất đai, tài sản công, đầu tư xây dựng cơ bản, huy động và sử dụng các khoản đóng góp của nhân dân).

- Thực hiện nghiêm Luật kế toán, Luật NSNN và Luật quản lý, sử dụng tài sản nhà nước; Các cấp ngân sách, các đơn vị dự toán, các đơn vị có sử dụng vốn NSNN phải thực hiện dân chủ công khai ngân sách trên tất cả các khâu: lập, giao, phân bổ dự toán và quyết toán chi ngân sách theo đúng qui chế dân chủ và công khai ngân sách. Sắp xếp, bố trí lại cán bộ làm công tác kế toán cho phù hợp với trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.

- Các cơ quan, đơn vị phải thực hiện nghiêm túc và đầy đủ các kiến nghị của các quan chức năng theo đúng thời gian đã thông báo kiến nghị. Tổng hợp báo cáo kết quả xử lý các kiến nghị của cơ quan thanh tra, kiểm toán gửi cơ quan tài chính.

Mục tiêu của công tác quản lý tài chính ngân sách là hiệu quả, công khai, minh bạch, tránh thất thoát, trong các khâu của chu trình ngân sách có sự tham gia của rất nhiều chủ thể, vì vậy để làm tốt hơn nữa công tác này cần có sự chủ động, nghiêm túc chấp hành của tất cả các cơ quan, đơn vị, của các cấp, các ngành, không chỉ riêng ngành Tài chính.

CTV

(Văn phòng Sở Tài chính – Phòng Tuyên truyền)