Tháo gỡ “điểm nghẽn” về định giá đất

Một trong những điểm thay đổi đáng chú ý của dự thảo Nghị quyết là sẽ áp dụng bảng giá đất cho phần lớn hoạt động liên quan đến đất đai thay vì giá đất cụ thể như quy định hiện hành.

Theo đại biểu Trần Văn Khải (Đoàn Ninh Bình), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường: Sau hơn 1 năm thực thi Luật Đất đai 2024, nhiều khó khăn, vướng mắc đã nảy sinh; đặc biệt, công tác định giá đất được xem là “điểm nghẽn” lớn cần tháo gỡ kịp thời. Việc Quốc hội ban hành Nghị quyết với những cơ chế, chính sách mới về định giá đất là rất cần thiết, đáp ứng đúng yêu cầu thực tiễn.

Đại biểu Trần Văn Khải (Đoàn Ninh Bình), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường. (Ảnh: QH)

Dự thảo Nghị quyết lần này cụ thể hóa đúng định hướng Nghị quyết 18-NQ/TW (2022) khi bỏ khung giá đất cố định và trao quyền cho địa phương xây dựng bảng giá đất linh hoạt, sát thực tế thị trường.

Điểm đột phá quan trọng là bỏ thủ tục xác định “giá đất cụ thể” cho từng dự án khi bồi thường thu hồi đất. Thay vào đó, khoản 6 Điều 3 Dự thảo Nghị quyết quy định giá đất để tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất và giá đất tái định cư sẽ tính theo bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất do tỉnh ban hành. Điều này theo đại biểu đã đơn giản hóa quy trình, rút ngắn thời gian giải phóng mặt bằng đáng kể so với trước.

Dẫn thực tiễn tại Ninh Bình, đã có nhiều dự án chậm tiến độ vì chậm xác định giá đất để lập phương án bồi thường, đại biểu cho rằng với cơ chế mới, địa phương có thể áp dụng ngay bảng giá đất hiện hành (cộng hệ số) để tính bồi thường, giúp đẩy nhanh tiến độ và giảm nguy cơ tắc nghẽn do chờ thẩm định giá từng trường hợp.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn thành phố Hà Nội). (Ảnh: DUY LINH)

Theo đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn thành phố Hà Nội), về sử dụng bảng giá đất để xác định giá bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, trước đây chúng ta xác định theo “giá đất cụ thể”, rất phức tạp, dễ xảy ra chênh lệch giữa cơ quan quản lý và người sử dụng đất.

Tại dự thảo Nghị quyết lần này sử dụng bảng giá đất nhân hệ số điều chỉnh-điều này tạo thuận lợi cho công tác quản lý. Tuy nhiên, đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn, bảng giá đất thường thấp hơn mức giá trung bình thỏa thuận, ảnh hưởng đến quyền lợi của người bị thu hồi đất. Do đó, đại biểu đề nghị hệ số điều chỉnh phải xác định đến từng vị trí đất, chứ không dùng chung một hệ số cho cả địa bàn. Như vậy, theo đại biểu giá bồi thường sẽ sát thực tế hơn, bảo đảm quyền lợi cho người có đất bị thu hồi.

Cần quy định hài hòa lợi ích khi tính tiền bồi thường, tránh phát sinh khiếu kiện

Đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. (Ảnh: DUY LINH)

Tại Điểm b, Khoản 2, Điều 3 dự thảo Nghị quyết quy định về thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, đã bổ sung trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận mà đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư

Theo đại biểu Nguyễn Văn Huy (Đoàn Hưng Yên), quy định này sẽ giải quyết tình trạng dự án bị ách tắc do vài hộ không thỏa thuận, xử lý “điểm nghẽn” kéo dài do một số trường hợp không hợp tác, gây đình trệ dự án và làm lãng phí nguồn lực. Tuy nhiên, đại biểu lưu ý, việc thu hồi phần diện tích còn lại cần phải được cân nhắc vì chưa bảo đảm nguyên tắc tự nguyện trong các dự án theo cơ chế thỏa thuận. Bên cạnh đó dễ phát sinh khiếu kiện về bồi thường giá đất.

Đại biểu Trần Thị Kim Nhung (Đoàn Quảng Ninh) cũng đề nghị làm rõ hơn cơ sở đề xuất tỷ lệ diện tích và tỷ lệ số người đồng thuận; cơ chế xử lý đối với diện tích còn lại của dự án khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích và nhận được sự đồng thuận của trên 75% số lượng chủ sử dụng đất trong phạm vi thực hiện dự án.

Đại biểu Trần Thị Kim Nhung (Đoàn Quảng Ninh). (Ảnh: QH)

Theo đại biểu Kim Nhung, việc xử lý diện tích đất còn lại và số người có đất còn lại cần phải bảo đảm quyền con người, quyền công dân theo quy định của Hiến pháp; hạn chế phát sinh khiếu nại, khiếu kiện.

Do đó, đại biểu đề nghị cần có quy định hài hòa lợi ích khi tính tiền bồi thường, tránh khả năng phát sinh khiếu nại, khiếu kiện khi áp dụng bảng giá đất và hệ số điều chỉnh để tính tiền bồi thường đối với những trường hợp còn lại vì giá đất trong bảng giá thường thấp hơn mức giá trung bình đã thỏa thuận. Cùng với đó, nữ đại biểu Đoàn Quảng Ninh đề nghị Chính phủ cần có sự đánh giá tác động của việc thu hồi đất trong trường hợp trên.

Đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị khi đạt tỷ lệ 75% thì được quyền thu hồi đất, nhưng khi thu hồi thì phải áp dụng giá thỏa thuận - giá quân bình và giá thỏa thuận này không được thấp hơn bảng giá nhân với hệ số điều chỉnh. Như vậy, theo đại biểu sẽ tránh được khiếu kiện và người bị cưỡng chế thu hồi đất cũng được hưởng mức tương tự người đã thỏa thuận.

Nguồn:baohungyen.vn