Đến dự Đại hội có đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Nguyễn Khoa Điềm, nguyên Trưởng ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương; Phùng Khánh Tài, Phó Chủ tịch Ủy ban TƯ MTTQ Việt Nam, cùng gần 600 đại biểu là các nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình, lý luận, dịch giả….
Phát biểu tại Đại hội, đồng chí Võ Văn Thưởng cho rằng, trong năm năm qua, Hội Nhà văn Việt Nam đã có nhiều thành tích đáng ghi nhận trong việc đẩy mạnh sáng tác, có thêm nhiều tác phẩm có giá trị, cơ bản bám sát thực tế của đất nước, đẩy mạnh quảng bá các tác phẩm và giao lưu hội nhập quốc tế.
Đồng chí Võ Văn Thưởng đề nghị, trong nhiệm kỳ tới, nhiệm vụ của Hội là phải tiếp tục góp phần đáng kể trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; trong cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng, chống sự suy thoái biến chất về chính trị, tư tưởng và đạo đức, trong tổng kết văn học Việt Nam nửa thế kỷ sau ngày đất nước thống nhất, thúc đẩy hòa hợp dân tộc, thông qua văn học, thúc đẩy một đời sống dân chủ lành mạnh, tiếp tục bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống và tạo dựng những giá trị nhân văn mới cho xã hội; đồng thời tiếp tục tạo dựng hình ảnh đất nước, con người Việt Nam trên thế giới thông qua văn học.
Đồng chí cũng cho rằng, Hội phải tạo ra những bước đi có tính quyết định cho một dòng văn học thiếu nhi đa dạng, phong phú, hiện đại, đậm bản sắc văn hóa dân tộc để cùng xã hội tạo ra sản phẩm đặc biệt nhất, quan trọng nhất là Con Người Việt Nam. Đó là triển vọng, là tương lai của đất nước mà nhà văn cần hướng tới.
Tổng kết nhiệm kỳ qua, nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, cho biết, trong năm 2015-2020, Hội đã có nhiều hoạt động đáng kể đưa nền văn học Việt Nam tiếp tục phát triển, đạt được những thành quả nổi bật trên cả bốn phương diện: đẩy mạnh sáng tác, xây dựng đội ngũ, quảng bá tác phẩm, hội nhập quốc tế; đem đến một diện mạo văn học đa dạng phong phú, khuyến khích nhiều cá tính sáng tạo, nhiều tìm tòi thể nghiệm cái mới…, từng bước đưa đời sống văn học đã trở nên năng động hơn, thích ứng với yêu cầu mới của đời sống.
Ban Chấp hành Hội đã thực hiện nhiều biện pháp động viên các nhà văn có những sáng tác bám sát đời sống, mạnh mẽ đi vào những vấn đề trung tâm của đất nước, không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả sáng tạo, đáp ứng yêu cầu xây dựng văn hóa, xây dựng con người; kế tục thành tựu, xu hướng phát triển 35 năm đổi mới dòng chủ lưu của văn học nước ta hiện nay là đề cao lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, dân chủ, nhân văn và hội nhập tích cực.
Đánh giá về những hạn chế trong nhiệm kỳ qua, nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, thẳng thắn thừa nhận, mặc dù có nhiều đổi mới về tư duy văn học, về đề tài, chủ đề và phương pháp sáng tác, nhưng cho đến nay văn học vẫn chưa xây dựng được những hình tượng nghệ thuật thật tiêu biểu, có sức khái quát cao về hai cuộc chiến tranh vĩ đại, công cuộc Đổi mới còn ít tác phẩm đủ sức gây thành các hiện tượng văn học. Tình trạng trung bình, tản mạn còn khá phổ biến, tính chuyên nghiệp chưa cao. Việc tiếp thu các trào lưu nghệ thuật của nước ngoài được mở rộng nhưng chưa có sự chọn lọc, nghiền ngẫm sâu sắc. Trong lý luận phê bình văn học còn biểu hiện gò bó, máy móc khi vận dụng các quan điểm nghệ thuật của nước ngoài vào thực tiễn đời sống văn học trong nước.
Tại buổi bế mạc, Đại hội Hội nhà văn Việt Nam đã chính thức công bố Ban Chấp hành mới và Ban Kiểm tra của Hội. Ban chấp hành mới có 11 thành viên, gồm các nhà văn, nhà thơ: Nguyễn Thị Thu Huệ, Trần Hữu Việt, Bích Ngân, Trần Hùng, Vũ Hồng, Phan Hoàng, Khuất Quang Thụy và Lương Ngọc An.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều được bầu làm Chủ tịch Hội, nhà thơ Trần Đăng Khoa và nhà văn Nguyễn Bình Phương là hai Phó Chủ tịch.
Phát biểu tại Đại hội, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam khóa mới, chia sẻ, sứ mệnh mới vinh quang, hạnh phúc thật lớn lao nhưng trách nhiệm cũng vô cùng nặng nề. Ông khẳng định, Ban Chấp hành mới sẽ tiếp bước, làm tốt hơn nữa trách nhiệm mà các nhà văn chân chính đã chọn, đồng hành cùng Cách mạng, đất nước.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cũng tin tưởng rằng, Ban Chấp hành mới sẽ mang đến tư duy, năng lượng mới, ngập tràn cảm hứng sáng tạo cũng như sự dâng hiến của các nhà văn chân chính cho nhân dân và dân tộc. “Thách thức với BCH Hội nhà văn khóa X là vô cùng to lớn nhưng thách thức thực sự to lớn lại thuộc về mỗi nhà văn Việt Nam, những người ngồi trong căn phòng nhỏ bé của mình trước trang giấy mênh mông vô tận và phải trả lời biết bao câu hỏi của chính bản thân mình, thân phận quanh mình và dân tộc trong thời đại đầy biến động” - ông chia sẻ.
Nhiều nhà văn đã bày tỏ sự vui mừng và chờ đợi những đổi thay, những cái mới từ Ban Chấp hành mới. Nhà thơ lão thành Vũ Quần Phương cho biết, Đại hội kỳ này với Ban Chấp hành mới có những thay đổi: “Ban Chấp hành đều là mới, ở đúng vào lứa tuổi trưởng thành, vừa chín về sáng tác, vừa có kinh nghiệm làm việc. Đây là mong muốn lâu nay của các hội viên và nay cũng đã làm được. Các hội viên hy vọng vào Ban Chấp hành mới, hy vọng vào cái mới, cái khác. Chúng tôi mong rằng có những đổi khác. Trong số những anh em này, họ đều có khuynh hướng muốn đổi mới, cách tân, thể hiện qua sáng tác của họ” – nhà thơ nói.Nhiều nhà văn đã bày tỏ sự vui mừng và chờ đợi những đổi thay, những cái mới từ Ban Chấp hành mới. Nhà thơ lão thành Vũ Quần Phương cho biết, Đại hội kỳ này với Ban Chấp hành mới có những thay đổi: “Ban Chấp hành đều là mới, ở đúng vào lứa tuổi trưởng thành, vừa chín về sáng tác, vừa có kinh nghiệm làm việc. Đây là mong muốn lâu nay của các hội viên và nay cũng đã làm được. Các hội viên hy vọng vào Ban Chấp hành mới, hy vọng vào cái mới, cái khác. Chúng tôi mong rằng có những đổi khác. Trong số những anh em này, họ đều có khuynh hướng muốn đổi mới, cách tân, thể hiện qua sáng tác của họ” – nhà thơ nói.