Trong sự nghiệp Đổi mới đất nước ngày nay, công tác tuyên giáo của Đảng đã tiếp tục phát huy, làm tốt vai trò trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Đã cung cấp những luận cứ khoa học, góp phần hình thành hệ thống các luận điểm mới trong đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; giáo dục, tuyên truyền có hiệu quả chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước; chú trọng nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước; tham mưu xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; góp phần phát triển lý luận về con người, xác định con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực trong quá trình phát triển; phản bác kịp thời những luận điệu xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối đổi mới của Đảng.

Những thành tựu trong 85 năm qua của công tác tuyên giáo của Đảng có dấu ấn đậm nét của lớp lớp các thế hệ cán bộ ngành tuyên giáo - những chiến sĩ đã được Đảng quan tâm chăm lo, đào tạo, giáo dục, rèn luyện. Từ những cán bộ đầu tiên được Nguyễn Ái Quốc đào tạo để trở thành những chiến sĩ cộng sản, ra sức truyền bá chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào Việt Nam, làm cho chủ nghĩa Mác - Lê-nin chiếm vai trò chủ đạo trong đời sống xã hội, đến nay, đội ngũ cán bộ làm tuyên giáo của Đảng không chỉ lớn mạnh về số lượng, về lực lượng và binh chủng; dày dạn kinh nghiệm thực tiễn, được kinh qua thử thách, khó khăn; mà còn được tổ chức chặt chẽ, có hệ thống rộng khắp từ trung ương tới cơ sở, với những phương tiện và điều kiện hoạt động ngày càng hiệu quả. Đội ngũ ấy đã, đang, luôn luôn là những người đi trước, đi cùng và góp sức quan trọng trong chặng đường đổi mới 30 năm qua của đất nước ta.

Trong thời gian tới, tình hình thế giới, trong nước sẽ tiếp tục có những diễn biến mới phức tạp khó lường. Tình hình kinh tế - xã hội nước ta, bên cạnh thành tựu lớn cũng xuất hiện những khó khăn và thách thức mới, các tệ nạn xã hội như tham nhũng, hối lộ, ma túy, mại dâm... tiếp tục gia tăng, sự phân hóa giàu nghèo phát triển. Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống... như Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) đã chỉ rõ. Lợi dụng những khó khăn này, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh thực hiện âm mưu "diễn biến hòa bình", gây bạo loạn lật đổ, sử dụng các chiêu bài "dân chủ", "nhân quyền" hòng làm thay đổi chế độ chính trị nước ta, đã tác động đến tư tưởng trong Đảng và trong xã hội, đặc biệt là thời điểm trước thềm Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII.

Bối cảnh của tình hình mới đó đòi hỏi công tác tuyên giáo phải đổi mới nội dung, phương thức hoạt động mới có thể đáp ứng yêu cầu của thời kỳ Đổi mới - đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Chính vì vậy, việc xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo có bản lĩnh chính trị, tư tưởng vững vàng; có phẩm chất đạo đức, lối sống trong sáng, lành mạnh; tinh thông, nhanh nhạy và sáng tạo, có phương pháp làm việc khoa học... xứng đáng là "người chiến sĩ trên mặt trận tuyên giáo của Đảng" có vai trò vô cùng quan trọng trong tình hình hiện nay.

Để xây dựng đội ngũ cán bộ tuyên giáo đáp ứng yêu cầu của giai đoạn cách mạng hiện nay, cần bảo đảm các tiêu chí về phẩm chất, năng lực cơ bản sau:

Thứ nhất, cán bộ tuyên giáo phải có bản lĩnh chính tri, tư tưởng chính trị vững vàng, đạo đức lối sống trong sáng, lành mạnh, phải có "tâm" và "tầm"

Đây là tiêu chí đầu tiên rất quan trọng. Là cầu nối giữa nhân dân với Đảng, là người gieo niềm tin của nhân dân đối với Đảng, vì vậy bản thân các cán bộ làm công tác tư tưởng của tất cả các "binh chủng" đều phải thật sự là tấm gương sáng về bản lĩnh chính trị, tư tưởng, sự kiên định vững vàng và đạo đức, lối sống để nâng cao tính đảng, tính chiến đấu và tính thuyết phục của công tác tuyên giáo. Cán bộ làm công tác tuyên giáo không được xa rời quan điểm của Đảng, luôn thấm nhuần quan điểm của Đảng, lập trường giai cấp để giải thích cho quần chúng nhân dân hiểu biết đúng đắn những hiện tượng và sự kiện của đời sống xã hội; đứng trước khó khăn của cách mạng, không bị tác động, ảnh hưởng của những cám dỗ từ mặt trái của cơ chế kinh tế thị trường, bị tác động của các âm mưu, thủ đoạn "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch; dù ở đâu, mỗi bài viết, bài nói đều phải theo đúng quan điểm, đường lối của Đảng để tạo sự thống nhất về chính trị, tư tưởng trong Đảng và sự đồng thuận trong xã hội; làm tăng niềm tin, thúc đẩy hành động để tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức.

Công tác tuyên giáo là một khoa học tổng hợp, bao hàm nhiều phương diện, lĩnh vực khác nhau, như: Tư tưởng, lý luận, tuyên truyền, giáo dục và đào tạo dạy nghề, báo chí - xuất bản, văn hóa - văn nghệ, điều tra dư luận xã hội... Để công tác tuyên giáo đạt hiệu quả cao, mỗi cán bộ tuyên giáo phải có sự hội tụ giữa cái "tâm" say mê, nhiệt huyết, gắn bó với công việc và cái "tầm" của tri thức khoa học.

Cái tâm của mỗi cán bộ tuyên giáo thể hiện rõ trong sự kiên định với lý tưởng, với quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng; là bản lĩnh vững vàng trước cám dỗ của cơ chế thị trường; dũng cảm trong đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, chống quan điểm sai trái, thù địch; trong sáng, lành mạnh trong lối sống.

Cái tầm lại thể hiện ở sự am hiểu sâu sắc, ở trình độ chuyên môn khoa học được đào tạo cơ bản trên một nền tảng văn hóa vững chắc.

Cái tầm của người cán bộ tuyên giáo ngày nay thể hiện sự nhạy bén, chủ động, sáng tạo trong mọi hoàn cảnh; dám nghĩ, dám làm trong đổi mới nội dung, phương thức công tác tuyên giáo; sự thông thạo trong ứng dụng khoa học, công nghệ vào công việc một cách hiệu quả; có nhãn quan dự báo tình hình và nắm bắt kịp thời diễn biến tư tưởng, tâm trạng xã hội.

Và dĩ nhiên, ở mỗi lĩnh vực khác nhau của công tác tuyên giáo lại có những đòi hỏi, những năng lực và phẩm chất đặc thù riêng. Cán bộ lý luận chính trị phải "thông" cả về lý luận và thực tiễn; có khả năng nắm vững và vận dụng lý luận, nhất là vận dụng vào công tác của mình một cách có hiệu quả. Nắm chắc lý luận với những luận cứ khoa học mới biết điểm yếu trong các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch để "đập lại" bằng sự đanh thép và chặt chẽ của lý luận, sự sáng rõ của thực tiễn cách mạng. Cán bộ làm công tác báo cáo viên, tuyên truyền miệng phải biết kết hợp giữa nói, viết và nghe. Để đưa đường lối, chủ trương của Đảng đến với đông đảo các tầng lớp nhân dân, cần phải nắm chắc, nói tốt, nói đúng; viết cho nhuần nhuyễn, cho chặt chẽ cũng là để nói thuyết phục hơn; và cuối cùng là để nắm được những nhu cầu thông tin, nắm được những phản hồi của đối tượng tiếp nhận về bài tuyên truyền của mình thì cần phải biết lắng nghe...

Có như vậy, mỗi cán bộ tuyên giáo mới thật sự là những chuyên gia trong mỗi lĩnh vực cụ thể, góp phần đưa ra những ý kiến tham mưu chính xác, nhạy bén, linh hoạt, hiệu quả cho công tác tuyên giáo của Đảng.

Thứ hai, cán bộ tuyên giáo phải có lòng say mê và tâm huyết nghề nghiệp

Công tác tuyên giáo của Đảng hiện nay diễn ra trong điều kiện có nhiều thuận lợi và cũng không ít khó khăn, phức tạp và nhạy cảm, trong khi đó yêu cầu, nhiệm vụ ngày một cao nhưng chế độ, chính sách và điều kiện làm việc còn bất cập, chưa tương xứng. Trong điều kiện đó, để hoàn thành tốt nhiệm vụ, rất cần lòng say mê và tâm huyết nghề nghiệp. Đây là động lực khơi nguồn sáng tạo trong công việc của cá nhân, thúc đẩy mạnh mẽ việc trau dồi tri thức, chuyên môn, nghiệp vụ để mang tiếng nói của Đảng đến với nhân dân, định hướng thông tin, dư luận xã hội một cách nhanh chóng và kịp thời.

Thứ ba, cán bộ tuyên giáo phải bám sát thực tiễn và gắn bó mật thiết với nhân dân

Công tác tuyên giáo phải gắn với thực tiễn cuộc sống. Cán bộ làm công tác tuyên giáo phải đi sâu, đi sát thực tế, để kịp thời giải đáp những vấn đề do thực tiễn đặt ra. Đắm mình vào thực tiễn, gần gũi với nhân dân, cán bộ tuyên giáo mới có thể phát hiện được những diễn biến tư tưởng, tâm trạng xã hội nảy sinh, những "điểm nóng", những tình huống tư tưởng, trên cơ sở đó kịp thời tham mưu, đề xuất những dự báo, giải pháp công tác tư tưởng, công tác tuyên giáo. Hướng mạnh về cơ sở, cán bộ tuyên giáo mới có thể nhìn thấy rõ hơn những nhân tố mới, những kinh nghiệm hay để tổng kết và phổ biến rộng rãi trong toàn xã hội. Gắn với thực tiễn cũng chính là để mỗi cán bộ tuyên giáo phát hiện, đánh giá hiệu quả đi vào cuộc sống của các nghị quyết của Đảng ra sao, có gì cần khắc phục, cần sửa chữa, bổ sung. Có như vậy, hoạt động của đội ngũ cán bộ tuyên giáo mới sinh động, giàu sức sống và có tính thuyết phục.

Thứ năm, cán bộ tuyên giáo cần có phương pháp, tác phong làm việc khoa học.

Phương pháp, tác phong làm việc giữ vai trò quan trọng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Người cán bộ tuy có tri thức, năng lực, nhiệt tình nhưng nếu thiếu phương pháp, tác phong làm việc tốt cũng khó có thể hoàn thành nhiệm vụ với chất lượng cao. Thậm chí, do phương pháp, tác phong làm việc thiếu khoa học, thiếu dân chủ, xa rời thực tế, quan liêu... mà cán bộ có thể gây ra tổn thất cho Đảng và Nhà nước. Vì vậy, một trong những yêu cầu rất quan trọng của cán bộ, đó là phải có phương pháp, tác phong làm việc khoa học. Nó không chỉ là tổng hợp những lề lối, cách thức, biện pháp xử lý công việc, ứng xử xã hội và sử dụng để thực hiện chức trách, nhiệm vụ của mình mà còn là sự thể hiện quan điểm, lập trường chính trị, tư cách đạo đức, lối sống, năng lực công tác của cán bộ trong thực tiễn. Đối với công tác tuyên giáo, người cán bộ có phương pháp, tác phong làm việc khoa học khi đáp ứng được các yêu cầu, đó là: Phải luôn lấy chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm cơ sở để giải thích cho quần chúng nhân dân; luôn phản ánh đúng đắn hiện thực khách quan, nhìn thẳng vào sự thật, bằng quan điểm của Đảng, nói cho quần chúng biết rõ sự thật và hướng họ hành đúng; không "tô hồng", không "bôi đen" sự vật, hiện tượng; khi đề cập, lý giải hoặc phân tích các sự kiện và hiện tượng luôn đặt trong mối quan hệ biện chứng giữa những điều kiện, không gian, thời gian nhất định, vạch rõ quá trình phát triển, biến đổi, chỉ rõ bản chất và cách giải quyết phù hợp để mang lại hiệu quả cao; tiến hành các hoạt động tư tưởng bài bản, chặt chẽ, có nghiên cứu đối tượng, có sự vận dụng tích hợp những thành tựu mới của khoa học tâm lý, khoa học sư phạm, tổng kết kinh nghiệm công tác tuyên giáo của Đảng ta, tạo một cơ sở khoa học vững chắc cho công tác tuyên giáo.

2. Để xây dựng đội ngũ cán bộ tuyên giáo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay, cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp cơ bản sau:

Một là, tiếp tục hoàn thiện chiến lược xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới.

Thực hiện đúng tinh thần của Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 17-4-2015 về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Bộ Chính trị, cấp ủy Đảng các cấp cần nghiên cứu kỹ lưỡng để hoàn thiện chiến lược xây dựng đội ngũ cán bộ tuyên giáo, đủ số lượng và tinh về chất lượng.

Trong đào tạo, bồi dưỡng phải chú ý đào tạo, bồi dưỡng cả về chính trị, tư tưởng, chuyên môn, nghiệp vụ, góp phần xây dựng một đội ngũ cán bộ tuyên giáo là những chuyên gia giỏi trên từng lĩnh vực công tác. Bảo đảm mỗi cán bộ tuyên giáo đều có bản lĩnh chính trị, tư tưởng vững vàng, kiên định và tuyệt đối trung thành với Đảng, có phẩm chất đạo đức, lối sống trong sáng, lành mạnh, vừa phải thật sự tinh thông, nhanh nhạy và sáng tạo.

Cần bảo đảm tính khoa học trong xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo, bảo đảm sự nối tiếp, đan xen giữa các thế hệ. Muốn vậy, ngay từ khâu tuyển chọn cho đến khâu tuyển dụng, bố trí, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật đối với cán bộ làm công tác tuyên giáo cũng phải được tiến hành một cách công bằng, khách quan, công tâm; tránh tình trạng cán bộ được lựa chọn đi đào tạo, bồi dưỡng không đủ khả năng tiếp thu kiến thức, cán bộ được đề bạt bổ nhiệm thiếu những tố chất và năng lực của người lãnh đạo, quản lý. Điều này không chỉ làm hẫng hụt cán bộ, ảnh hưởng tới hiệu quả công tác tuyên giáo, mà còn gây lãng phí, giảm uy tín của Đảng.

Hai là, tạo điều kiện cho đội ngũ cán bộ tuyên giáo được tham gia các khóa học tập dài hạn, ngắn hạn về cả chuyên môn nghiệp vụ và lý luận chính trị.

Các cấp ủy Đảng từ Trung ương tới địa phương cần lập kế hoạch dài hạn và hằng năm, khẩn trương thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo nhằm bảo đảm cán bộ chuyên trách làm công tác tuyên giáo phải được đào tạo bài bản, chính quy, có khả năng phát triển lâu dài bằng nghề nghiệp, đồng thời tạo nguồn cho cán bộ của Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị.

Ba là, khuyến khích và tạo điều kiện cho cán bộ tuyên giáo chủ động, sáng tạo trong đổi mới, phương thức hoạt động. Cổ vũ các phương thức hoạt động theo nhóm để có nhiều sáng kiến dự báo, giải pháp xử lý các tình huống tư tưởng; sử dụng triệt để những tiện ích, công nghệ thông tin hiện đại trong công tác tuyên giáo, trong phê phán, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch...

Bốn là, thực hiện tốt công tác luân chuyển, tạo điều kiện cho cán bộ làm công tác tuyên giáo được rèn luyện và trưởng thành qua thực tiễn.

Môi trường, điều kiện làm việc khác nhau sẽ giúp cho cán bộ phát huy được khả năng, sức sáng tạo, đồng thời, tránh được tình trạng xa rời thực tiễn, nhất là với cán bộ trong diện quy hoạch, cán bộ chưa qua thực tiễn. Để làm tốt việc này, cần tổ chức đánh giá toàn diện thực trạng đội ngũ cán bộ tuyên giáo từ Trung ương đến cơ sở, dự kiến nhu cầu, khả năng tạo nguồn và phát triển đội ngũ, chủ động xây dựng và thực hiện luân chuyển cán bộ giữa các cơ quan làm công tác tuyên giáo ở Trung ương, luân chuyển cán bộ tuyên giáo ở Trung ương về địa phương và đưa cán bộ từ địa phương luân chuyển về Trung ương công tác.

Năm là, ban hành và thực hiện một số chế độ, chính sách phù hợp đối với đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo, nhất là đội ngũ cán bộ chuyên trách.

Đây là một trong những giải pháp quan trọng. Có cơ chế, chính sách phù hợp, không chỉ hấp dẫn được những cán bộ có trình độ, chuyên môn giỏi mà còn khuyến khích sự sáng tạo, đề cao trách nhiệm cá nhân; thu hút nhân tài vào làm việc trong ngành tuyên giáo của Đảng.

Đường lối của Đảng chỉ có thể biến thành hiện thực khi có đội ngũ cán bộ tương xứng để tổ chức, triển khai, thực hiện. Xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo của Đảng có phẩm chất, năng lực và trình độ, có bản lĩnh và tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng là bài học vô cùng quan trọng trong công tác tuyên giáo của Đảng. Đây là trách nhiệm của Đảng, trong đó Ban Tuyên giáo các cấp cần phải chủ động, tích cực tham mưu giúp cho cấp ủy đảng có các biện pháp hữu hiệu để góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo của Đảng từ Trung ương tới địa phương đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn hiện nay.